جراحی تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند سوراخ استخوانی (فورامینا) در ستون فقرات شروع به باریک شدن می‌کنند و فضا را برای اعصاب کاهش می‌دهند. این فرآیند می‌تواند در کانال نخاعی (جایی که نخاع به سمت پایین می‌رود) و یا در سوراخ‌های بین مهره‌ای که اعصاب نخاعی از کانال نخاعی خارج می‌شوند، رخ دهد. بسته به محل و میزان باریک شدن در طول زمان، یک عصب نخاعی یا نخاع می تواند فشرده شود و باعث درد، سوزن سوزن شدن، بی حسی و یا ضعف شود.

علائم تنگی نخاعی چیست؟

تنگی کانال نخاعی می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. علائم و نشانه ها ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

• درد: درد ممکن است کسل کننده و محدود به گردن یا کمر باشد، یا ممکن است یک درد الکتریکی مانند باشد که به بازو یا پاها منتشر می شود. درد می‌تواند در طول زمان متفاوت باشد و احتمالاً در طول فعالیت‌های خاص شعله‌ور شود. گاهی اوقات درد بیشتر یک احساس سوزن سوزن شدن است.
• بی حسی: کاهش حس یا بی حسی کامل ممکن است در بازو، پا و/یا سایر نواحی بدن رخ دهد.
• ضعف:کاهش قدرت یا مشکلات هماهنگی ممکن است در بازو، پا و/یا سایر قسمت‌های بدن تجربه شود. فشرده سازی شدید طناب نخاعی یا دم اسبی (ریشه های عصبی که زیر نخاع قرار دارند) می تواند منجر به اختلال عملکرد روده و/یا مثانه شود.

علل تنگی کانال نخاعی چیست؟

تنگی کانال نخاعی معمولاً توسط یک یا چند عامل زیر ایجاد می شود:

• آرتروز ستون فقرات: هنگامی که غضروف صاف پوشاننده مفاصل فاست (که پشت مهره های مجاور را به هم متصل می کند) شروع به شکستن می کند، استخوان ها شروع به ساییدگی روی یکدیگر می کنند و ممکن است منجر به تشکیل رشد غیرطبیعی استخوان شود که استئوفیت یا خار استخوانی نامیده می شود. التهاب حاصله و تشکیل استئوفیت می تواند به باریک شدن سوراخ ها کمک کند. (فرآیند مشابهی مسئول آرتروز است که منجر به بزرگ شدن بند انگشتان دست می شود.)
• بیماری دژنراتیو دیسک: هنگامی که دیسک ها آب بدن خود را از دست می دهند و شروع به صاف شدن می کنند، سوراخ های بین مهره ای نیز شروع به باریک شدن می کنند. برآمدگی دیسک نیز می تواند شروع به فشار به داخل کانال نخاعی کند. انحطاط دیسک همچنین می تواند فشار بیشتری بر روی مفاصل فاست وارد کند و انحطاط آنها را نیز تسریع کند.
• ضخیم شدن یا کمانش رباط: رباط های کانال نخاعی می توانند استخوانی شوند (ضخیم شوند و به بافت استخوانی تبدیل شوند) و به طناب نخاعی یا اعصاب نخاعی مجاور حمله کنند. برخی از رباط ها نیز ممکن است با پیشرفت انحطاط ستون فقرات، مستعد کمانش به داخل کانال نخاعی شوند.
• عوامل دیگری نیز مانند تغییر شکل ستون فقرات یا رشد کیست ممکن است در تنگی کانال نخاعی نقش داشته باشند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

نقایص عصبی مانند رادیکولوپاتی و میلوپاتی ممکن است زمانی ایجاد شوند که تنگی نخاعی شدید شود. اگر عصب نخاعی یا طناب نخاعی به مدت کافی فشرده شود، ممکن است بی حسی و یا فلج دائمی رخ دهد. برای هر گونه بی حسی یا ضعفی که به بازو یا پا یا برای هر گونه مشکل در هماهنگی یا کنترل روده و یا مثانه تابیده می شود، فوراً جهت بررسی به پزشک فوق تخصص جراحی ستون فقرات مراجعه نمایید.

درمان غیرجراحی تنگی کانال نخاعی

در برخی موارد تنگی نخاعی را می توان با ترکیبی از درمان های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، داروهای ضد درد، اصلاح فعالیت و/یا تزریق اپیدورال درمان کرد. هنگامی که درد شدید و/یا نقایص عصبی علیرغم درمان‌های غیرجراحی همچنان بدتر می‌شود، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.

دارودرمانی

استامینوفن از طریق سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) برای کمک به تسکین درد ناشی از تنگی کانال نخاعی عمل می کند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) به کاهش التهاب و درد کمک می کنند. نمونه هایی از NSAID ها عبارتند از آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و سلکوکسیب.

فیزیوتراپی

یک برنامه فیزیوتراپی مناسب و تمرینات ورزشی بیش از اینکه به درمان این بیماری کمک کند برای فعال نگه‌داشتن بیمار مفید خواهد بود. چراکه برای بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی مهم است که در حد تحمل فعال باقی بمانند و به دلیل عدم تحرک ضعیف نشوند.

استفاده از بریس

همچنین برخی از افراد ممکن است با استفاده از بریس گردن یا کمربند احساس آرامش کنند، که می تواند به جلوگیری از حرکت دردناک ستون فقرات کمک کند. اگرچه، پوشیدن بریس معمولاً فقط برای دوره‌های کوتاه مدت توصیه می‌شود تا از تغییر شرایط بیشتر عضلات جلوگیری شود، که می‌تواند منجر به حمایت کمتر از ستون فقرات و درد بیشتر شود.

تزریق اپیدورال برای درمان تنگی کانال نخاعی

با استفاده از هدایت اشعه ایکس (فلوروسکوپی) و رنگ کنتراست، یک سوزن با دقت در کانال نخاعی قرار می گیرد تا بتوان کورتیکواستروئید را به فضای اپیدورال تزریق کرد. هدف از تزریق استروئید اپیدورال کاهش التهاب ریشه عصبی و یا نخاع است.

در حالی که تسکین درد توسط تزریق کورتون اپیدورال معمولاً موقتی است، ممکن است فرصتی برای ادامه تمرینات و کشش‌ها به عنوان بخشی از یک برنامه فیزیوتراپی فراهم کند.

جراحی تنگی نخاعی

هنگامی که تنگی کانال منجر به بدتر شدن نقایص عصبی مانند بی حسی یا ضعف شود، در صورتی که درمان های غیرجراحی موثر نبوده اند، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود. هدف از جراحی تنگی نخاع، برداشتن فشار از عصب نخاعی و یا طناب نخاعی است تا اعصاب شروع به بهبود و عملکرد بهتر کنند. چندین گزینه جراحی برای تنگی نخاع وجود دارد که در ادامه بررسی می‌شوند.

لامینکتومی

جراحی لامینکتومی شامل برداشتن دو لامینه و فرآیند خاردار (برآمدگی استخوانی در پشت مهره) است که آنها را به هم متصل می کند. قوس مهره به طور معمول به محافظت از پشت نخاع کمک می کند. با برداشتن قسمتی از قوس مهره در طول لامینکتومی، هدف از بین بردن فشار نخاع و ریشه‌های عصبی است که در اثر تنگی کانال نخاعی تحت فشار قرار گرفته یا ملتهب شده‌اند. در تنگی شدید، قسمت هایی از یک یا چند مفصل فاست بزرگ شده نیز ممکن است به عنوان بخشی از لامینکتومی برداشته شود.

لامینکتومی یکی از رایج‌ترین روش‌های جراحی تنگی نخاعی است. در حالی که گاهی اوقات با ادغام مهره های مجاور برای حفظ ثبات همراه است، اما همیشه لازم نیست.

فورامینوتومی

جراحی فورامینوتومی بخش کوچکی از سوراخ بین مهره ای (منفذ استخوانی که در آن عصب نخاعی از کانال نخاعی خارج می شود) برداشته می شود. علاوه بر برداشتن بخشی از فورامن و خارهای استخوانی مرتبط، برداشتن جزئی دیسک و یا سایر بافت‌های نرمی که عصب نخاعی را در داخل یا نزدیک فورامن فشرده می‌کنند نیز ممکن است برداشته شود.

فورامینوتومی نسبت به لامینکتومی کم‌تهاجمی تر است، اما زمانی که تنگی کانال نخاعی گسترده تر باشد، گزینه مناسبی نیست. در هر صورت بسته به تشخیص پزشک فوق تخصص جراحی ستون فقرات بهترین روش جراحی تنگی کانال نخاعی برای شما انتخاب خواهد شد.

دیسککتومی و فیوژن

گاهی انحطاط دیسک نقش کلیدی در تنگ کردن سوراخ بین مهره ای و ایجاد تنگی کانال نخاعی دارد. در چنین مواردی، ممکن است نیاز باشد فضای دیسک در حال فروپاشی با برداشتن دیسک تحلیل رفته و جوش خوردن مهره‌های مجاور بازسازی شود.

روش های جراحی مختلفی برای انجام دیسککتومی و فیوژن وجود دارد. در گردن، رایج ترین روش دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF) است.

در مواردی که تنگی کانال نخاعی گسترده است یا سطوح متعددی از ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد، این احتمال وجود دارد که فیوژن همراه با سایر روش ها مانند لامینکتومی یا فورامینوتومی انجام شود.

سایر گزینه های جراحی تنگی کانال نخاعی

برخی از تکنیک های جراحی کمتر رایج برای تنگی کانال نخاعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رفع فشار میکروآندوسکوپی: یکی از گزینه های جراحی برای کاهش فشار، انجام جراحی از طریق یک لوله است که به عنوان جراحی میکروآندوسکوپی شناخته می شود. هدف از این رویکرد به حداقل رساندن ضربه به بافت نرم و امکان بهبودی زودتر است. معاوضه این است که انجام این جراحی تنگی کانال نخاعی دشوارتر است و در مقایسه با لامینکتومی تاثیر کمتری دارد. این تکنیکی است که به دلیل کارایی کم مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
• فاصله دهنده های فرآیند بین خاری: دستگاه‌های مختلفی در دسترس هستند که می‌توانند بین فرآیندهای خاردار مجاور (برآمدگی‌های استخوانی در پشت مهره‌ها) کاشته شوند تا فضای داخل کانال نخاعی افزایش یابد. این دستگاه ها را می توان به روشی با حداقل تهاجم و تحت بی حسی موضعی به جای بیهوشی عمومی کاشت. تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا اسپیسرهای فرآیند بین خاری مزایای بیشتری نسبت به گزینه های جراحی سنتی برای برخی از موارد تنگی نخاعی دارند یا خیر.
• کورپکتومی: جراحی تنگی کانال نخاعی به روش کورپکتومی که به ندرت انجام می شود، شامل برداشتن کامل بدن مهره ها و دیسک های مجاور بالا و پایین است. اگر تنگی ستون فقرات در سطوح چندگانه مهره‌ها وجود داشته باشد و یا دژنراسیون ستون فقرات گسترده‌تر باشد یا شامل شکستگی باشد، این عمل جراحی بیشتر انجام می‌شود.

سایر گزینه های جراحی برای تنگی نخاع ممکن است در دسترس باشد و پزشکان همیشه در حال تحقیق و بررسی جهت تکنیک های جدید هستند.

عوارض جراحی تنگی نخاعی

برای کاندیدهای انتخاب شده مناسب که از درمان‌های غیرجراحی سودی نبرده اند، جراحی تنگی کانال نخاعی یک درمان نسبتاً ایمن و مؤثر است. در مواردی که تصویربرداری و یا آزمایش الکترودیاگنوستیک با علائم و نشانه‌های بیمار مطابقت ندارد، جراحی انتخاب نمی‌شود.

در  هر اقدام پزشکی و هر عمل جراحی ممکن است عوارضی پیش بیاید. برخی از عوارض احتمالی جراحی تنگی کانال نخاعی عبارتند از:

• عفونت
• خون ریزی بیش از حد
• واکنش آلرژیک
• آسیب عصبی یا نخاعی
• عدم تسکین درد، بدتر شدن درد و یا نیاز به جراحی بعدی

لازم است به این نکته توجه نمایید که مهارت جراح، وسعت تنگی کانال نخاعی و سلامت کلی بیمار همگی عواملی هستند که می‌توانند بر احتمال یک نتیجه جراحی خوب تأثیر بگذارند.